کارشناسی رنگ و بدنه خودرو
کارشناس رنگ خودرو چه کاری انجام می دهد؟ چرا رنگ شدن یک قطعه یا تعویض آن مهم است و باعث افت قیمت خودرو می شود؟
در این مقاله:
آخرین ویرایش: 7 مرداد 1401
در مقاله قبلی در مورد کارشناسی شاسی خودرو صحبت کردیم و در این مقاله که ادامه آن است، قصد داریم در مورد کارشناسی رنگ و بدنه خودرو صحبت کنیم. همان طور که اشاره شد، خودروهای امروزی دارای شاسی و اتاق یکپارچه هستند که در اصطلاح «بدنه» و آنچه که بر روی بدنه نصب می شود «پنل» نام دارد که شامل درها، گلگیرها، کاپوت (در موتور) و در صندوق عقب است. اما در اصطلاح بازار به تمام این قطعات بدنه گفته می شود و ما نیز به ناچار از همین واژه استفاده خواهیم کرد.
در بازار امروز ما، بخش اصلی کاهش قیمت یک خودروی کارکرده، مربوط به آسیب های شاسی و با اهمیت کمتر، آسیب های بدنه است اما از آنجا که وضعیت بدنه یک خودروی دست دوم به طور معمول بیشتر در معرض دید است، اغلب خریداران به وضعیت سلامت بدنه توجه بیشتری نشان می دهند. البته لازم به ذکر است که بخش مهمی از ارزش یک خودرو در بازار خودروی دست دوم ما، به اشتباه بر اساس وضعیت بدنه رقم می خورد و سلامت فنی آن زیر سایه رنگ‌شدگی یا تعویض قطعات بدنه می رود. البته منظور ما آسیب‌هایی است که به ایمنی خودرو خدشه‌ای وارد نسازد که موضوع بررسی شده در این مقاله است.
ساختار پنل‌های بدنه
پنل‌ها در اصل قطعاتی هستند که روی اتاق بسته می شوند تا علاوه بر پوشاندن آن، وظیفه محافظت از موتور، صندوق عقب و سرنشینان را نیز ایفا کنند. از نظر ساختاری، این پنل‌ها از فولادهای آلیاژی (Alloy steels) در دما و فرآیند خاصی ساخته شده‌اند تا خواص مهمی را در ذات خود داشته باشند؛ که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
-
دارا بودن مقاومت بالا به معنی عدم تغییر حالت و دفرمه شدن در برابر فشارهای وارد شده از جهات مختلف ناشی از تصادفات رانندگی. به این ویژگی در اصطلاح فنی، «مقاومت در برابر ضربه های پیچشی» می گویند
-
سبک بودن و جلوگیری از واداشتگی وزن اضافی به شاسی
-
قدرت جذب، چسبندگی و محافظت از رنگ بالا
-
قابلیت استحکام و چکش‌خواری (چقرمگی) بالا
ورق‌های آلیاژی پس از طی مراحل مختلف، توسط دستگاه‌های هوشمند به در، گلگیر، کاپوت یا در صندوق یک خودرو تبدیل و سپس به دو منظور محافظت از زنگ‌زدگی و خوردگی فلز و سپس به دلیل زیبایی، در چند مرحله رنگ‌آمیزی می‌شوند.
هنگامی که یک خودرو دچار سانحه یا تصادف رانندگی می شود، به طور معمول اولین قطعاتی که آسیب می بینند، پنل ها هستند. اما در صورتی که شدت ضربه وارد شده زیادتر از آستانه تحمل این قطعات باشد، احتمال آسیب دیدن شاسی خودرو نیز وجود دارد. در برخوردهای با سرعت پایین و در محدوده مجاز ایمن و نیز تصادفات داخل شهری، آسیب وارد شده اغلب با ترمیم یا تعویض قطعه برطرف می شود و کار به شاسی نمی رسد. در نتیجه به جهت نیاز به باز شدن این قطعات و ترمیم یا تعویض احتمالی آنها، پنل ها به جز گلگیرهای عقب و پوسته سقف، با پیچ و مهره به بدنه نصب شده اند تا بتوان به کمک آچار آنها را باز و بسته نمود. اما برای تعویض گلگیرهای عقب و پوسته سقف، باید جوش‌های نگهدارنده باز شده و جوشکاری مجدد انجام شود.
ترمیم بدنه خودرو
در چه شرایطی پنل‌ها نیاز به صافکاری، رنگ شدگی، بتونه کشی یا تعویض دارند؟
تصادفات رانندگی موضوعی شایع است و در همه جای دنیا رخ می‌دهد. در نتیجه برای رفع عیب در وضعیت‌های مختلف، راهکارهای متفاوتی وجود دارد که بر اساس شدت آسیب وارد شده، اقدامات متفاوتی انجام می‌شود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
-
تصادف سبک، ضربه یا خراشیدگی رنگ. در هنگامی که تصادفی رخ می دهد، ممکن است قسمتی از رنگ دچار ترک خوردگی شده یا حتی جدا شود (در اصطلاح پوسته شود) یا در فرآیند ترمیم رنگ، ضربه هایی که صافکار به جهت اصلاح فرورفتگی‌ها می زند، موجب ریختن رنگ شود یا حتی ممکن است ماشین به جایی کشیده شود (در پارکینگ یا نرده محافظ کنار جاده)، یا بدون این که بدنه دچار فرورفتگی شود، بر اثر خراشیدگی رنگ بوسیله جسمی سخت مانند چاقو یا کلید، خطی از رنگ خودرو برداشته شود به طوری که باعث نمایان شدن بدنه فلزی بدنه شود. در این مواقع نیاز است که قطعه معیوب رنگ آمیزی شده و بخش فلزی بدنه پوشانده شود زیرا به مرور باعث زنگ زدگی شده و روی زیبایی خودرو تأثیر خواهد گذاشت.
-
صافکاری شدید. اگر هنگام صافکاری، سطحی که پوشش رنگ و آستر فابریک خود را به طور کامل از دست داده و به قول نقاش‌های اتومبیل «به آهن رسیده» به میزانی قابل توجهی زیاد باشد (در اصطلاح بیشتر از چهار انگشت یا یک کف دست)، دیگر نمی توان به یک لایه رنگ بسنده نمود. به عنوان مثال فرض کنید قطر رنگ فابریک که در کارخانه سازنده و با ربات‌های مکانیکی پاشیده شده، حدود 120 میکرومتر (μm) باشد (هر 1000 میکرومتر معادل 1 میلیمتر است). حال اگر نقاش بخواهد با دستگاه رنگ‌پاش دستی (پیستوله) بخش مورد نظر را بطور یکنواخت رنگ‌آمیزی کند، در نهایت به قطر رنگی در حدود 30 میکرومتر دست خواهد یافت و هم‌تراز با قسمت‌های مجاور نخواهد بود. در نتیجه برای رفع این مشکل و همچنین پر کردن فرورفتگی های جزئی که پس از صافکاری نیز باقی می مانند، قبل از شروع به رنگ کردن از بتونه کشی استفاده کرده و فرورفتگی ها تا حدی که با قسمت‌های مجاور هم تراز شود، با بتونه پر شده و پس از خشک شدن، سمباده‌کاری شده و رنگ‌آمیزی می‌شود. پس به عبارت دیگر زمانی بدنه نیاز به رنگ و بتونه پیدا می کند که محل آسیب دیدگی زیاد یا دارای فرورفتگی های مشهود باشد.
تذکر: اگر پس از یک صافکاری اصولی رنگ محل مورد نظر نریزد یا در حد خراش رنگ مختصر (به عرض یک خط یا در نهایت چند میلیمتر) باشد، می توان به روش‌ها‌یی مانند «قلم گیری»، «لیسه گیری» یا «آب‌رنگ»، آسیب رنگ را برطرف نمود (در ادامه مقاله در مورد این روش‌ها صحبت خواهیم کرد). بر خلاف نظر عرفی که در بازار مرسوم است، همه این موارد بخشی از رنگ شدگی محسوب می شوند ولی به دلیل اینکه مساحت سطح آسیب دیده کم بوده و میزان رنگ کمی بکار رفته، در بازار به عنوان ترمیم رنگ سبک محسوب شده و موجب افت قیمت قابل توجهی نخواهد شد.
-
دفرمگی پنل. اگر قطعه حساسی مانند در راننده، کاپوت یا در صندوق که زیاد باز و بسته می شود و باید درست روی قفل خود قرار گیرد، به دلیل ضربه ناشی از تصادف از حالت اولیه خارج شده باشد به طوری که حتی پس از صافکاری زیاد نیز عملکرد آن قابل قبول نباشد، مجبور به تعویض قطعه می باشیم. به عنوان مثال ممکن است در صندوق به خوبی بسته نشود یا دفرمگی کلاف در، موجب شود بدنه به خوبی آب‌بندی نشده و موجب ورود باد یا آب باران به داخل کابین شود (کلاف به قسمت قاب نواری شکل بالای شیشه در گفته می شود که در اغلب خودروها از بالای دستگیره در شروع شده و به طور کامل شیشه را در بر می‌گیرد). در این شرایط صافکارها به اصطلاح می‌گویند «کار تمیز از آب در نمی‌آید».
تذکر: انتخاب بین حفظ یک پنل با بتونه‌کشی و رنگ‌آمیزی و یا تعویض آن در مواردی بستگی به نظر مالک خودرو دارد. ممکن است مالک خودرو در تعمیر بدنه وسواس زیادی داشته باشد و به تقاضای وی، پنل معیوب به جای صافکاری و نقاشی مرسوم، با یک پنل نو تعویض می‌گردد.
-
تصادف شدید. به طور معمول اگر آسیب وارد شده به هر یک از پنل‌ها بر اثر شدت ضربه وارد شده و آسیب شدید، با فرآیند صافکاری و رنگ‌شدگی معمولی قابل اصلاح نباشد، نیاز به تعویض پنل داریم. این وضعیت زمانی رخ می دهد که فلز به دلیل شدت ضربه و تغییر حالت زیاد، از چقرمگی خارج شده و به مرحله شکست رسیده باشد. به عنوان مثال فرض کنید بر روی یکی از درهای خودرویی که تصادف شدید کرده، فرورفتگی های زیادی بوجود آمده است. حال اگر قابلیت چکش‌خواری فلز که در بالا به آن اشاره شد از دست رفته باشد، پس از صافکاری طول آن به اندازه چند میلیمتر اضافه خواهد شد که به طور مشخص این قطعه دیگر قابل استفاده نبوده و باید تعویض شود (صافکارها در اصطلاح می‌گویند فلز کش آمده یا فنری شده است). برای تعویض یک پنل آسیب دیده، یک پنل مشابه به صورت خام و بدون رنگ شدگی تهیه شده و به جهت آماده سازی برای استفاده، پس از سمباده کاری و آستر زدن، رنگ آمیزی می شود. به این نوع ترمیم بدنه، «تعویض پنل با نمونه غیر فابریک (استوک)» می گویند.
نکته مهم: شاید عبارت «تعویض با نمونه فابریک» را نیز شنیده باشید. منظور از نمونه فابریک، قطعه ای است که کارخانه سازنده خودرو به طور مستقیم بر روی یک خودرو نصب نموده باشد و سپس با اوراق شدن خودرو به دلایل مختلف مانند تصادف، اسقاط شدن و ... از روی آن باز شده و بر روی خودروی دیگری با مدل، سال تولید و کد رنگ یکسان بسته شده است. نمونه فابریک خودروهای وارداتی به خصوص در خودروهای مدل بالا به این دلیل که در داخل تولید نمی شوند، کمیاب اند و پنل های بدنه موجود در نمایندگی¬های مجاز، اغلب قطعات خام رنگ شده هستند که ممکن است حتی به نام فابریک نیز مورد استفاده قرار گیرند! قطعات فابریک واقعی موجود نیز به دلیل اینکه عمر مفید خودرو در سایر کشورها پایین‌تر از داخل است، از کشورهای همسایه به تعداد محدود می توانند به داخل راه پیدا کنند. در مورد خودروهای داخلی و یا مونتاژ شده باید بگوییم اگرچه می توان از روی خودروی اوراقی قطعه فابریک تهیه کرد اما نکته اینجاست که قطعه ای که به نام فابریکی تولید کارخانه به فروش می‌رسد، از کیفیت نمونه اصلی که بر روی خودرو سوار می شود بهره‌مند نیست. دلیل این مطلب هم این است که در خط تولید کارخانه، بهترین کیفیت پنل‌های تولید شده بر روی خودرو نصب می‌شود و قطعات سالمی که از کنترل کیفی عبور کرده و امتیاز درجه اول را کسب نکنند، به عنوان قطعه فابریک کارخانه سر از بازار فروش قطعات و لوازم جانبی در می‌آورند اما پر واضح است که کیفیت نمونه نصب شده بر روی خودرو را نخواهند داشت.
نکته 2: اگر وقت و حوصله دارید می‌توانید برای خرید جنس فابریک اصلی برای یک خودروی تولید داخل، سری به مغازه‌های استوک‌فروشی خاوران در جنوب‌شرقی تهران بزنید و قطعه مورد نظرتان را از روی خودرویی که برای اوراق موجود است انتخاب کنید؛ اما به حرف برخی فروشندگان سودجو که ادعای داشتن قطعه فابریک رنگ شده در کارخانه را دارند، گوش ندهید به این دلیل که با روش‌های نوین پاشش و پخت رنگ، می‌توان در کارگاه‌های کوچک و مخفی نیز رنگ کوره‌ای که با رنگ قطعه فابریک کارخانه تفاوت اندکی دارد را تولید کرد اما از لحاظ کیفیت و دوام، به پای قطعه فابریک اصلی نمی‌رسند.
نکته 3: در خرید قطعه مورد نظرتان، به کد رنگ توجه داشته باشید. به عنوان مثال برای رنگ سفیدی که بر روی یک خودرو زده می‌شود و شاید با نگاه اول تفاوت آن واضح نباشد، ممکن است سه کد رنگ سفید با درجات مختلفی از رنگ‌های ترکیبی دیگر داشته باشیم. تعویضی بودن یک قطعه با نمونه استوک یا فابریک در صورتی که کد رنگ قطعه تعویضی با سایر قطعات یکسان باشد، ممکن است توسط یک کارشناس رنگ خودرو ماهر تشخیص داده شود؛ اما اغلب به دلیل عدم امکان اثبات آن به بقیه، یک کارشناس خودرو باتجربه ترجیح می دهد همه این موارد را با عنوان کلی «قطعه تعویضی» بیان کند و از بیان جزئیات بیشتر صرف‌نظر کند.
-
آفتاب سوختگی یا رنگ پریدگی. اگر خودرو پا به سن بگذارد و به خصوص اینکه مدت زمان زیادی در زیر نور آفتاب شدید قرار گرفته باشد، دچار رنگ‌پریدگی یا آفتاب‌سوختگی می شود و به دلیل ضعف عمومی رنگ که در بخش وسیعی اتفاق می افتد، لازم است سمباده کاری و رنگ شدگی گسترده و اغلب بدون بتونه کشی انجام شود.
تذکر 1: به دلیل اینکه تابش نور خورشید از بالا می باشد، آفتاب‌سوختگی بیشتر پنل‌های سقف، کاپوت و در صندوق را درگیر می کند و به دلیل حساسیت بالای این قطعات، رنگ‌شدگی آنها افت قیمت قابل توجهی به همراه خواهد داشت. بنابراین به خصوص در مورد خودروهای با رنگ تیره، توصیه می شود در فضاهای باز از چادر خودرو استفاده شده یا خودرو در سایه پارک شود.
تذکر 2: از چادر مرغوب استفاده نمایید. چادر‌های ارزان و بی کیفیت ممکن است هنگام باز و بسته شدن روی خودرو، به رنگ آن آسیب برسانند.
-
رنگ‌شدگی قدیمی. پنل‌هایی که با رنگ شدن ترمیم می‌شوند، به خصوص اگر سطح زیر کار بتونه‌کشی زیادی هم داشته باشد، ممکن است بر اثر گذشت زمان و سایر عوامل فرساینده، دچار ترک‌خوردگی یا ریختگی رنگ شوند به‌گونه‌ای که نیاز به رنگ شدن دوباره پیدا کنند. این موضوع می‌تواند مهم‌ترین دلیل افت قیمت خودروی رنگ شده قلمداد شود زیرا علاوه بر هزینه کار، خودرو چند روزی نزد صافکار و نقاش زمین‌گیر می‌شود. به همین دلیل بسیاری از افراد ترجیح می دهند قطعه معیوب را به جای رنگ و بتونه زیاد، تعویض کنند؛ که البته به دلیل حفظ پنل فابریک خودرو و افت قیمت بیشتر قطعه تعویض شده، توصیه به چنین کاری نمی‌شود. شایع‌ترین مورد مشاهده از این حالت، بتونه‌کشی زیاد کاپوت خودروست زیرا گرمای موتور به مرور زمان باعث خشک شدن بیش از حد بتونه شده و رنگ روی کاپوت دچار ریختگی یا ترک‌خوردگی می شود.
از مجموع مطالب فوق می توان به نکات مهم زیر در مورد ترمیم بدنه خودرو اشاره کرد.
-
از این موضوع نباید غافل شویم که کار را باید به کاردان سپرد. بعضی از افراد در حرفه صافکاری و نقاشی خودرو به دلایلی که مجال گفتن ندارد، قطعاتی که می توان با صافکاری و نقاشی اصولی ترمیم نمود را تعویض می کنند. به یاد داشته باشید که تعویض قطعات پنل نسبت به رنگ شدگی اصولی آن، پیامدهای بدتری دارد به این دلیل که کارشناسان خودرو به طور معمول فرض را بر این می گذارند که زمانی یک قطعه تعویض می شود که تصادف شدید بوده است. باید بگوییم این حرف درست است و احتمال وقوع آسیب های شدیدتر به بخش های مهمی مانند سینی جلو، جلوبندی، کف صندوق یا ستون ها نیز وجود دارد. در نتیجه توصیه ما این است که در حد امکان قطعه فابریک خودرو با صافکاری و ترمیم رنگ اصولی حفظ شود؛ چرا که پنل‌های فابریک هر خودرو در بالاترین حد کیفی قرار دارند و قطعات موجود در بازار (حتی بسیاری از نمونه های فابریک) از کیفیت قطعه ای که توسط کارخانه بر روی خودرو نصب شده برخوردار نیستند.
-
درهای فابریک خودرو بر اثر استفاده مداوم، به مرور زمان به قطعات مجاور خود هماهنگ می شوند و به عملکرد بهینه می رسند. به عنوان مثال در راننده بر اثر باز و بسته شدن های زیاد با ستون های A و B اطراف خود، لاستیک‌های اطراف در، زبانه قفل و رکاب پایین آب‌بندی می شود که در اصطلاح به آن «مچ شدن» می گویند. حال اگر این قطعه به یکی از دلایلی که در بالا اشاره شد، با نمونه استوک یا حتی فابریک تعویض شود، بنا بر گواهی بسیاری از مالکان خودرو قطعه مذکور در حفظ کیفیت متریال در بلند‌مدت، باز و بسته شدن و جلوگیری از ورود هوای اضافی به داخل کابین، عملکرد قبل را ندارد و تفاوت آن حس می شود. لذا توصیه می شود مالکان خودرو نسبت به تعویض درها و به خصوص در راننده حساس‌تر باشند. به طور معمول بعد از در راننده، حساسیت تعویض به ترتیب بر روی در جلو سمت راست (شاگرد)، درهای عقب، در صندوق عقب، کاپوت، گلگیرهای عقب و در نهایت گلگیرهای جلو می‌باشد.
-
در هنگام فروش خودرو، تعویض هر قطعه از بدنه برای خریدار حکم زنگ خطری است که ممکن است وی را به قطعات مجاور نیز مشکوک نماید. به عنوان مثال تعویض یک در همان‌طور که در بالا بیان شد، به دلیل وقوع تصادف مهمی بوده و ممکن است باعث آسیب به قطعات مجاور مانند گلگیر یا رکاب یا حتی لبه های سقف نیز شده باشد. بنابراین صبور باشید و اجازه دهید خریدار یا فردی که به عنوان کارشناس رنگ خودرو همراه وی است، بررسی‌های لازم را انجام دهد.
اثر ترمیم رنگ یا تعویض قطعه در خرید و فروش خودرو
آیا خرید خودرویی که رنگ‌شدگی یا قطعات تعویض شده دارد کار درستی است؟
به این پرسش باید از جهات مختلفی نگریست. به طور کلی خرید خودرویی که یک یا چند پنل آن رنگ‌شدگی یا تعویض شده است، به دلیل افت قیمت قابل توجهی که پیدا می کند، می تواند گزینه مطلوب‌تری نسبت به یک خودروی بی‌رنگ باشد (البته نظر کارشناسان این است که این محاسبات منطقی نیست زیرا در صورت سالم بودن شاسی یا ترمیم اصولی پنل‌ها، میزان کارکرد و سلامت سیستم‌های فنی خودرو باید بیشتر مورد توجه باشد).
به عنوان مثال فرض کنید خودروی «الف» به میزان یکصد هزار کیلومتر تردد کرده باشد و به علت تصادفات معمول، چهار قطعه آن بدون آسیب به شاسی، رنگ‌شدگی و یا تعویض شده باشد. همچنین خودروی «ب» را تصویر کنید که حدود یکصد و هشتاد هزار کیلومتر کار کرده ولی بدون رنگ‌شدگی یا تعویض است. از نظر کارشناسان اُتلتُو خودروی الف به ب ترجیح دارد؛ اما در بازار ماشین کارکرده ما، به خودروی ب اقبال بسیار بیشتری می شود (البته این باور عمومی رفته‌رفته در حال تغییر است).
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، موضوع سوانح رانندگی است. به عنوان مثال یک خودروی تویوتا مدل آریون تولید سال 2011 میلادی را تصویر کنید که بی‌رنگ بوده و وضعیت فنی مطلوبی دارد. قیمت این خودرو به تاریخ امروز (آذر 1399)، رقمی در حدود 900 میلیون تومان است (توجه کنید که 11 سال از تولید این خودرو گذشته است!). حال اگر راننده خودرو همه مقررات راهنمایی‌و‌رانندگی و جوانب احتیاط را هم رعایت کند، به دلیل اجتناب‌ناپذیر بودن یک تصادف ساده شهری، ممکن است یک در و گلگیر خودرو نیاز به رنگ‌شدگی پیدا کند که در این صورت متأسفانه در بازار با افت قیمتی در حدود 60 تا 80 میلیون تومان روبرو خواهد بود.
اگر مطمئن هستید که می‌توانید خودرو را سالم نگه دارید، خودروی بی‌رنگ بخرید؛ اما چون حادثه خبر نمی‌کند، یک توصیه خوب این است که خودروی رنگ‌شده سالم بخرید که ریسک افت قیمت بابت ترمیم احتمالی پنل‌های بدنه در آینده به حداقل برسد.
تذکر مهم: توصیه به خرید خودروی رنگ‌شده مانند یک تیغ دو¬لبه است؛ به این دلیل که اگر خودرو رنگ یا قطعات تعویضی زیادی داشته باشد، ممکن است هنگام فروش از نظر روانی برای خریدار بعدی مطلوب نباشد و به اصطلاح «دِل‌چِرکی» ایجاد کرده و خریداران زیادی نداشته باشد (این حالت نسبت به برند و عمر خودروها متفاوت است). بنابراین خودرویی که رنگ‌شدگی یا قطعات تعویض شده دارد را به تنهایی معامله نکنید و از افراد اهل فن مشورت بگیرید. برای بهره‌مند شدن از افت قیمت خودرویی که رنگ‌شدگی یا قطعات تعویض شده بدنه دارد، موارد زیر را در نظر داشته باشید.
• درها. رنگ‌شدگی و تعویض درها اگر به شکل اصولی انجام شود، قطعه ترمیم شده دچار دفرمگی، ناهمواری و ناهمگونی رنگ با پنل مجاور نباشد، درزهای بین قطعات به‌هم‌پیوستگی فابریک خود را حفظ کرده باشند و به اصطلاح «کیپ شوند»، موضوع مهمی نیست و نباید افت قیمت زیادی داشته باشد. در غیر این‌صورت، می‌توان بابت این موارد از فروشنده تخفیف گرفت.
• در راننده: تعویض در جلو سمت چپ (در راننده) به دلیل باز و بسته شدن‌های پیاپی و استهلاک بالا، افت قیمت بیشتری نسبت به بقیه درها دارد.
• گلگیر جلو. خودرویی که گلگیر جلوی آن رنگ و به خصوص تعویض شده است، نسبت به آسیب دیدن سایر پنل‌ها، دست بالای خرید را دارد (به شرط سالم بودن شاسی و محفظه داخلی موتور).
• گلگیر جلو و کاپوت. به طور معمول این حالت نشانه تصادف متوسط تا سنگین از یکی از گوشه های جلوی خودرو است و افت قیمت قابل توجهی را به‌همراه دارد.
• کاپوت. رنگ‌شدن کاپوت (در محفظه موتور)، در صورت سالم بودن گلگیرها، چراغ‌ها و سینی جلو، اغلب تصادف کم‌اهمیتی بوده ولی به دلیل حساسیت زیاد این بخش و آسیبی که به دلیل گرمای موتور به بخش‌های رنگ‌شده وارد می‌آید و احتمال نیاز به رنگ‌شدن دوباره، همچنان افت قیمت خودش را دارد (مساحت قسمت‌های رنگ شده کاپوت، اهمیت بیشتری نسبت به سایر پنل‌ها دارد).
• گلگیر عقب. شاید رنگ‌شدن گلگیر عقب مشکل خاصی را ایجاد نکند؛ اما تعویض آن به دلیل ساده بودن ساختار پنل و سهولت ترمیم آن، نشانه تصادف مهمی بوده و یک امتیاز منفی برای خودرو است. همچنین تعویض این قطعه همراه با برش قطعه خراب و جوشکاری و پَرچ قطعه جدید است که روند سختی داشته و البته با افت قیمت همراه است.
• در صندوق عقب. ترمیم یا تعویض در صندوق عقب در صورت سالم بودن گلگیرها و کف صندوق، عیب مهمی نیست و افت قیمت زیادی ندارد (حداقل باید این‌گونه باشد).
• گلگیر عقب و در صندوق عقب. رنگ‌شدن و به خصوص تعویض این دو قطعه، در شمار آسیب‌های شدید قلمداد می شود زیرا به احتمال زیاد، به شاسی و سینی کف صندوق عقب فشار وارد شده و رنگ‌شدگی دارد.
• سقف. یکی بیشترین مشکلاتی که برای یک خودرو بوجود می‌آید، رنگ‌شدگی یا تعویض پوسته سقف است که همراه با افت قیمت قابل توجهی است.
تذکر 2: در مورد پنل سقف باید به مسئله بسیار مهی اشاره کنیم. منظور ما از توصیه به خرید خودروی رنگ‌شده، در کنار این مطلب است که هنگام فروش خودرو، با اشکال‌تراشی‌های گوناگون مواجه نشوید و بتوانید خودرو را به قیمت درست بفروشید. در فروش یک خودروی دست‌دوم، موضوع رنگ‌شدگی یا تعویض سقف حساسیت عمومی زیادی دارد. به طور معمول سقف یک خودرو شامل یک اسکلت و شاسی مُشبک (به جهت نیاز به مقاومت بیشتر) است و به جهت زیبایی، پوسته خارجی سقف که از نمای بیرونی مشاهده است، بر روی آن سوار شده و با جوشکاری نصب می شود. لازم است این‌طور بگوییم که با فرض سالم بودن شاسی، خودرویی که حتی تمام پنل های آن به جز سقف (درها، گلگیرها، کاپوت و در صندوق عقب) تعویض شده باشد، خریداران بیشتری نسبت به خودرویی خواهد داشت که فقط پوسته سقف آن تعویض یا حتی رنگ شده است؛ زیرا در مورد آسیب سقف، اولین وضعیتی که به ذهن هر خریداری می رسد این است که خودرو واژگون شده یا به اصطلاح «چپ کرده است». البته واضح است که تنها دلیل آسیب به سقف یک خودرو نمی تواند واژگونی آن باشد و احتمال دارد جسمی سنگین از بالا به سقف اصابت کرده باشد؛ اما به دلیل حساسیت بالای موضوع، اثبات این وضعیت مشکل بوده و با تردید همراه است؛ در نتیجه خریداران زیادی را از خرید چنین خودرویی منصرف خواهد نمود (به استثنای خودروهای کمیاب، کلکسیونی یا برندهای خاص که در هر صورت عاشقان خود را دارند).
پس به دلیل این که ضعف سقف از بدترین آسیب‌هایی است که ممکن است به یک خودرو وارد شود، در نظر داشته باشید خودرویی که لقب «چَپی» را یدک می‌کشد را بیشتر به قصد مصرف طولانی‌مدت، لذت داشتن یک برند خاص یا به‌عنوان خودروی دوم برای مصارف شهری خریداری نمایید.
چند توصیه مهم
-
قبل از شروع بررسی بدنه خودرو توسط کارشناس رنگ، از فروشنده بخواهید ماشین را به طور کامل تمیز و خشک کند. وجود هرگونه آلودگی باعث کاهش توانایی تشخیص بصری معایب رنگ و همچنین اختلال قابل توجه در کارکرد دستگاه دیجیتالی تشخیص رنگ می‌شود. اگر مالک از این کار خودداری کرد، خودتان با کسب اجازه از وی اقدام به تمیز کردن ماشین کنید و اگر اجازه این کار را نیافتید، بهتر است از خرید این خودرو منصرف شوید زیرا پافشاری فروشنده بر کثیف ماندن بدنه ماشین دلیل دیگری جز تلاش وی برای مخفی کردن صافکاری، تعویض یا رنگ‌شدگی ندارد.
-
در بازار خرید‌و‌فروش خودروی دست‌دوم در کشور ما، مواردی مشاهده شده که افت قیمت بابت رنگ‌شدگی بخش کوچکی از یک پنل را در هنگام خرید خودرو، معادل با وضعیتی در نظر می‌گیرند که کل پنل بر اثر تصادف شدید، بتونه‌کشی زیاد و رنگ شدگی پیدا کرده و با این عمل، خریدار برای گرفتن تخفیف بیشتر به اصطلاح «تو سر مال می‌زند». توصیه ما این است که بهتر است با انصاف برخورد شود و هر خریدار خودش را روزی فروشنده همان خودرو ببیند. به عنوان مثال در یک معامله مشاهده شده که خودرو از نظر سلامت بدنه و فنی، سرویس‌های دوره‌ای و اصول حفظ و نگهداری خودرو، در وضعیت بسیار مطلوبی قرار داشته است، اما به دلیل تصادف مختصری که از ناحیه جلو داشته، ناحیه سر کاپوت بدون آسیب به سینی جلو یا چراغ‌ها، رنگ‌شدگی پیدا کرده است. در عرف بازار، اُفت قیمت رنگ‌شدگی کاپوت خودرو، رقمی معادل 4 تا 5 درصد از قیمت خودرو است. حال اگر بخواهیم منصف باشیم، باید گفت در موارد ترمیم شدگی مختصر، نباید حد بالای کاهش قیمت را برای چنین خودرویی در نظر گرفت و افت قیمت تا سقف 2 تا 3 درصد، راضی‌کننده است. یا وضعیتی را تصور کنید که جسمی سنگین از بالا روی سقف خودرو سقوط کرده و باعث صافکاری و رنگ‌شدگی لبه سقف شده است، که در این مورد نیز بهتر است حد اعتدال را رعایت نمود و کاهش قیمتی معادل با آسیب وارد شده در نظر گرفت. اما همچنان به یاد داشته باشید که تشخیص میزان آسیب وارد شده ناشی از تصادف به پنل و قطعات مجاور به‌خصوص از جلو، عقب، سقف و ستون‌های خودرو، نیاز به تشخیص حرفه‌ای دارد و مطالعه مقاله‌هایی که در وب‌سایت، وبلاگ، شبکه‌های اجتماعی یا اَپلیکیشن‌های مختلف در مورد نحوه تشخیص رنگ و کارشناسی خودرو منتشر می‌شود، صرف نظر از فایده‌های فراوان و افزایش آگاهی خریدار یا فروشنده، نمی‌تواند جایگزین خدمات کارشناسی حرفه‌ای خودرو شود چرا که انتقال کامل و بی‌نقص دانشی که به تجربه کسب شده است، هنوز امکان‌پذیر نیست.